Birçok Kürt sanatçı tarafından bugün eserleri bestelenen Kürt bilge ve Şair Cegerxwîn, Kürtlerin tarihinde en çok yazılı edebiyat ürünü bırakan ünlü edebiyatçılardan. 1903 yılında Mardin'e, şimdi ise Batman'a bağlı Gercüş ilçesi Hisar beldesinde dünyaya gelen asıl adı Şehmus Hasan olan ünlü Cegerxwîn, 81 yıllık yaşamı boyunca birçok ülke görüp, birçok önemli esere de imzasını attı. 1914 yılında I. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla birlikte ailesi ile birlikte Rojava'nın Amude şehrine göç ederek erken yaşında bir sürgün yaşadı. Burada 1921'de İlahiyat Fakültesi'ni bitirerek din görevlisi olarak bir dönem hizmet etti. 1946 yılında Qamişlo'ya geçen Cegerxwîn, burada aktif politikaya atıldı. Aynı yıl Civata Azadî û Yekîtiya Kurd (Özgürlük Meclisi ve Kürt Birliği) adlı siyasi yapılanmanın başına getirildi. Suriye Komünist Partisi'ne üye olduğunda ise, tarih 1948'i gösteriyordu. Altı yıl sonra Suriye Parlamentosu'na girebilmek için bu partiden mebus adaylığını ilan etmesine rağmen, bir yıl sonra yani 1957'de partisinden ayrılarak daha önce kurmuş olduğu Azadi (Özgürlük) örgütündeki kişilerle birlikte Suriye Kürt Demokrasi Partisi'ni kurdu. 1963 yılında siyasi düşüncelerinden ötürü Şam'da tutuklandı. Bu siyasi faaliyetleri içerisinde Mustafa Barzani'nin ayaklanmasına da destek vermekten geri durmadı. 1973'e gelindiğinde ise Lübnan'a geçerek şiir derlemeleri olan Kîne Em? (Biz kimiz?)'i yayımladı. Stockholm'e geldiğinde 76 yaşına giren Cigerxwîn burada diğer eserlerini yayımlamaya başladı. 81 yaşında burada hayatını kaybeden şairin cenazesi daha sonra Qamişlo'da defnedildi.
'Hem büyük bir savaşçı, hem de büyük bir edebiyatçıdır'
Kürt Yazarlar Derneği üyesi İlhami Sidar, Kürt halkının ve aydınlarının her daim yaşamlarında ve sanata yaklaşımlarında Cegerxwîn'i örnek almaları gerektiği görüşünde. Cegerxwîn'in hem büyük bir savaşçı hem de büyük bir edebiyatçı olduğunu dile getiren Sidar, "Onu aynı zamanda İspanya'da faşizme karşı savaşan Gabriel Karsya Lorda'ya benzetiyoruz. Cegerxwin'de sisteme ve faşizme karşı savaşan, sosyalizm için mücadele eden bir halk savaşçısıydı. İiirleriyle sömürülen Kürt halkının uyanması için bir mesaj vermiştir. 29 yıldır edebiyat ve mücadele ondan yoksun" dedi.
'Onun ismi Kürt halkının beyninde yer edinmelidir'
Kürt şairin köyünden göç ederek Diyarbakır'da bir dönem imamlık yaptığını hatırlatan Sidar, Kürt halkının çektiği zulüm karşısında kendi işini bıraktığını dile getirdi. Kürt halkının Cegerxwîn'in edebiyatından uzak kalmadığını ifade eden Sidar, "Cegerxwîn halkın içine girip halkın ne kadar ezildiğini ve haklarından ne kadar uzak olduğunu bilircesine mücadele etmiştir. Cegerxwîn her ne kadar siyasetle uğraşsa da şiirlerinden ve edebiyatından da uzak durmamıştır. Kürt halkı onu unutmamalıdır. Onun ismi Kürt halkının beyninde yer edinmelidir" diye konuştu.
'Bugünlerde aranacak bir lider'
Cegerxwîn'in Kürt edebiyatı ile yarattığı etki ile kendisini örnek alan çok sayıda edebiyatçının yetiştiğini belirten DTK Daimi Meclis üyesi Osman Özçelik de, Kürt halkı için büyük aydın ve bugünlerde aranacak bir lider olduğunu kaydetti. Özçelik, Kürt halkının bilgili olmasına önem veren Cegerxwîn'in yaşamı boyunca da Kürt halkının özgürleşmesi için savaştığını ve mücadele ettiğini ifade etti. Özçelik, "Biz Cegerxwîn'i bugünlerde görmek isterdik. Bizi bugünlere getiren ve ayakta tutan bir şairdir. Kürt halkının aydınıydı ve bin yıllık Kürt halkının seslerini bize sunmuştur" diye kaydetti. Cegerxwîn'in bölgede bir simge olduğunu ve yanında yüzlerce şair yetiştirdiğini de ifade eden Özçelik, Kürt halkının kültürünü değiştiren bir lider olduğunu söyledi.
'O sadece bir şair değildi'
Cegerxwîn'in sadece bir şair olmadığı aynı zamanda sosyalizm için mücadele eden bir halk savaşçısı olduğu görüşüyle de aynı fikirde Özçelik. "Cegerxwin Sosyalizm bayrağını Kürt halkına ve bütün dünyaya sunmak için mücadele etmiştir. Sosyalizm yoluyla işçiler ve köylülerin kurtulmasını ve Kürt halkı içinde sosyalizm yolunda yürüsün çabası içindeydi. Sosyalizmin geleceğine inanıyordu. Biz Cegerxwin'i ne kadar ansak bile onun mücadelesi şahsında az kalır. Kürt doktoru ve Kürt edebiyatı olarak Kürt halkına yardımları dokunmuştur" diye konuştu. DİHA
'Cegerxwîn'den yoksun'
'Cegerxwîn'den yoksun'
Yüksekova Güncel Yüksekova Güncel
Güncel
Kîne Em? (Biz kimiz?)" diyen Kürt şair Cegerxwîn'in yaşamını yitirişinin üzerinden 29 yıl geçti. Cegerxwîn'in edebi çalışmaların yanında halkının hakları için de her daim mücadele içinde olduğunu belirten Kürt Yazarlar Derneği üyesi İlhami Sidar, "29 yıldır edebiyat ve mücadele ondan yoksun" dedi.