Kürt kadınlarının halı, kilim, çorap yapımında kullandığı ve elinden düşürmediği teşînin kültürlerinde önemli bir yeri olduğunu dile getiren Vartolu Asiye Sönmez, teşî kültürünün devam etmesini istiyor.
Kürt kadınlarının tarih boyunca koyun yününden ip elde etmek için kullandığı öreke (teşî), tekstil fabrikalarının artmasıyla, iplik eğirme ve dokuma makinelerinin yaygınlaşması sonucu, önemini yitirip yıllara ve teknolojiye yenik düşen aletler arasındaki yerini aldı. Geçmişte Kürt kadınların özlemlerini, umutlarını, öfkelerini ilmek ilmek işlediği; kilim, halı, yastık, çorap, yelek, heybe, çanta ve birçok örgü işinde yünü eğirmede kullanılan teşî, artık bölge köylerinde çok nadiren rastlanır duruma düştü. Ağaçtan yapılan teşî doğal yünün eğirtilerek düzgün ve kesintisiz bir ipliğe dönüşmesini sağlayan en eski araçlardan biri olarak biliniyor.
'Teknoloji ilerledikçe değerlerimizi yitiriyoruz'
Varto ilçesine bağlı Çaylar köyünde eskiden her kadınının teşî kullandığını ifade eden Asiye Sönmez, "Son 20 yıldır teşiyi sadece çorap yapmak için yünü eğirtmede kullanıyoruz. Teknolojinin gelişmesiyle insanlar hazıra alıştı. Tembelleşti" dedi. Eskiden evdeki büyüklere, "susarak" gelinlik yapan genç kadınların çıra başında çevirdiği teşînin şimdilerde sadece bir süs eşyası gibi kullandığını belirten Sönmez, "Teşî eskilerde çok yaygındı. Her evde bulunan gerekli bir malzemeydi. Zamanında teşînin büyük bir önemi vardı. Köydeki kızlar teşiyi alıp beraber şarkılar söylerlerdi. Şimdiye baktığımızda teşîden eser kalmadı. Teknoloji ilerledikçe değerlerimizi yitiriyoruz. Teşî de bu değerlerimizden biridir. Teşî ile yapılarak elde edilen ince ipten evin değer verilen kişisine çorap ve hırka da örülürdü. Eskiden kadınlar eğirttikleri ipleri ve o iplerden elde ettikleri malzemeyi yarıştırırlardı. Her genç kadının mutlaka bilmek zorunda olduğu bu eğirtme ve örgü marifeti yarıştırılırdı" dedi. Teşî geleneğinin yaşatılmasını isteyen Sönmez, "Teşî kültürü gittikçe kayboluyor. Teşî kullananlar parmakla sayılacak kadar azaldı. Temennim teşînin yaşatılmasıdır" dedi. DİHA
Teşî teknolojiye yenik düştü!
Teşî teknolojiye yenik düştü!
Yüksekova Güncel Yüksekova Güncel
Güncel
Kürtlerin tarih boyunca koyun yününü ip yapmak için kullandığı öreke (teşî), teknolojinin ilerlemesiyle, yok olmaya yüz tuttu.