Literatürümüze yeni yeni yerleşmeye başlayan çocuk edebiyatı ile ilgili Türkiye'de çok az çalışma bulunuyor. Özellikle çocuklar için ayrı bir edebiyatın gerekmediğine dair olan hakim anlayışa karşı sesini yükselten yazarların da çoğaldığı bir gerçek. Aynı zamanda sınıf öğretmeni olan yazar Elif Dumanlı'nın da bu yönlü arayışı ve yazdığı kitaplar dikkat çekiyor. Dumanlı, çocuk edebiyatı ile ilgili DİHA'ya değerlendirmelerde bulundu. "Çocuk edebiyatı" kavramının Türkiye'de tartışmalı bir kavram olduğunu ifade eden Dumanlı, gelişmiş ülkelerde çocuk edebiyatının içerik olarak tartışıldığını, Türkiye'de ise edebiyatın bir bütün olduğu, çocuk edebiyatı diye ayrım yapılamayacağının savunulduğunu kaydetti. Dumanlı, bunun en iyi örneğinin Yaşar Kemal'in bir söyleşisinde Çehov'dan örnek vererek belirttiği, "Ben doktorum, onun için kendi mesleğimden bir örnek vereceğim, çocuklar için ayrı büyükler için ayrı ilaçlar yoktur çoğunlukla. Sadece dozları değişir" sözü olduğuna dikkat çekti.
'Sayısal olarak çocuk edebiyatı var ama ideolojik olarak yok'
Kişisel olarak çocuk edebiyatının ayrı bir alan olduğuna inandığını dile getiren Dumanlı, çocuğun zihinsel ve ruhsal gelişiminin yetişkin bir bireyden farklı olduğunu vurguladı. Çocuğu Piaget'in zihinsel gelişim kuramına göre değerlendirdiğini ifade eden Dumanlı, somut işlemler dönemindeki bir çocuğa faşizmin ne olduğunun anlatılamayacağını belirterek, "Çünkü faşizm soyut bir kavramdır. Bu dönemdeki bir çocuğu, soyut işlemler dönemine hazırlayabilirsiniz. Somut işlemler döneminde iyi bir eğitim alamayan çocuk, soyut işlemler dönemine geçememektedir. Birçok yetişkin somut işlemler döneminde kalmaktadır. Soyutlama yapabilmek uygarlıktır" dedi. Türkiye'de gün geçtikçe artan çocuk kitapları olduğunu belirten Dumanlı, "Sayısal olarak değerlendirirsek çocuk edebiyatımız var diyebiliriz; ama ideolojik olarak bakarsak bu çocuk edebiyatı bize hitap etmiyor. Çocuk edebiyatıyla ilgili kitapları incelersek eğer çoğunluğu dini içerikli, geri kalan kısmı ise burjuva. Ben insanları açlığa ve şiddete sürükleyen sistemi çocuk dilinde anlatmayı tercih ederim" diye konuştu.
'Örnek ve gelenek olmayınca zor oluyor'
Uzun zaman önce on kitaplık uyarlama bir set yayınladığını, o zamandan sonra durduğunu belirten Dumanlı, "Çünkü düşündüğüm biçimde nasıl bir eser vereceğimi bilemiyordum. Yüksek lisans ve doktora dersleri sırasında çocuk gelişimi ve öğrenme dersleri almıştım. Çocuktaki zihinsel gelişim, öğrenme ve ideolojiyi nasıl birleştireceğimi düşündüm uzunca bir süre. Örnek ve gelenek olmayınca zor oluyor. Sonunda çocukların gündelik hayatı insanlar arası ilişkilerden değil de çoğunlukla hayvanların özelliklerinden öğrendiklerini gözlemledim. 'Dönüşüm' öyküleri yazdım. Sonrasında temel dil bilgisi kurallarını fantastik öykülerle anlattığım, içinde öğrendiklerini uygulamak için alıştırmaların da bulunduğu 'Kelimeler Gezegeni' isimli kitabı yazdım. Eylül ayından sonra 'Nazlı'nın Maceraları I: Hayvanlar Âlemi' isimli beş kitaptan oluşan bir set yayınlanacak. O sette de öğrenme kuramlarını kullandım. Şu anda da; şiddet-şiddetsizlik; iyi-kötü; demokrasi-diktatörlük gibi kavramlar üzerine öyküler yazıyorum" dedi.
'Devrim yapmak kadar devrimi korumak da önemli'
"Çocuk edebiyatı gelişmiş ülkelerde okul öncesinde ve ilkokulda dil gelişimi için kullanılıyor" diyen Dumanlı, bu döneme ait kitapların çok sistematik yazıldığına işaret etti. Dumanlı, "Örneğin birinci sınıf çocuğu için öykü yazıyorsun diyelim, sadece şimdiki zaman kullanılıyor. Cümle özne, yüklem ve tümleçten oluşuyor. Bir üst sınıfta geçmiş zaman ve geniş zaman kullanılıyor. Birleşik zaman ve birleşik cümleler kullanılmıyor. Çocukların kelime hazinelerinin genişleştirilmesi öykü üzerinden somut olarak yapılıyor. Bir çocuk akademimiz olsaydı bu konuları tartışır, nitelikli ürünler çıkarırdık. Çocuk edebiyatı, diğer edebiyat gibi tek başına yapılabilecek bir şey değil. İyi bir ekip ve nitelikli bir ideolojik alt yapının olması gerekiyor; çünkü devrim yapmak kadar devrimi korumak da önemli. Çocuklarımıza temel değerleri sorgulatacak bir edebiyat yaratamazsak devrimi koruyamayız. Aynı zamanda özümüzden beslenmeliyiz" dedi. "Bunun için de başlangıç noktası olarak dedelerimizin, ninelerimizin soba başlarında anlattığı öyküleri derleyip modern çocuk edebiyatımıza temel yapmalıyız" diyen Dumanlı, bunun gelişeceği konusunda umutlu olduğunu dile getirdi. DİHA
Güncelleme Tarihi: 02 Eylül 2013, 11:39
'Çocuk edebiyatı için çocuk akademisi şart'
Çocuk edebiyatı ile ilgilenen ve bugüne kadar "Kelimelerin Gezegeni", "Dönüşüm Öyküleri" başta olmak üzere çeşitli kitapları yayınlanan yazar Elif Dumanlı, örnek ve gelenek olmayınca Türkiye'de çocuk edebiyatı yaratmanın zor olduğunu belirterek, "Çocuk edebiyatının gelişmesi için bir çocuk akademisi şart" dedi.
YORUM EKLE
NAMAZ VAKİTLERİ
İMSAK
GÜNEŞ
ÖĞLE
İKİNDİ
AKŞAM
YATSI
SIRADAKİ HABER
