BELGELERDE GEÇEN EMİR

Ulusal Güvenlik Arşivi'nin internet sitesinde Bilgi Edinme Özgürlüğü Yasası çerçevesinde yayımlanan belgeler, "Musaddık ve liderliğini yaptığı Ulusal Cephe Partisi hükümetinin devrilmesine yol açan askeri darbe, ABD dış politikası çerçevesinde CIA emriyle düzenlendiğini" resmen ortaya koyuyor.

OPERASYONUN ADI TPAJAX

Belgede "İran'ı Sovyet saldırısına açık bırakmanın ABD'yi TPAJAX'ı planlamak ve uygulamak zorunda bıraktı" ifadesi yer alıyor. CIA, hemen her aşamasında yerel işbirlikçilerin rol aldığı hükümeti devirme komplosu için TPAJAX kod adını kullanıyordu. Komplo, Musaddık'ı devirmek için propaganda yapmak, Şah Rıza Pehlevi'yi işbirliği yapmaya ikna etmek, milletvekillerine rüşvet vermek, güvenlik güçlerini organize etmek ve gösteriler düzenlemek gibi çeşitli aşamalardan oluşuyordu.

MUSADDIK PETROLLERİ MİLLİLEŞTİRMİŞTİ

Musaddık'ı deviren 1953 darbesinde İngiltere'nin ve ABD'nin sorumluluğu yaygın bir kanaat olarak biliniyor ancak konu yine de tartışmalı olmanın ötesinegeçemiyordu.

Ortaya çıkan yeni belgeler 1953 İran darbesinin başından sonuna kadar planlı bir CIA darbesi olduğunu kanıtladı. Musaddık, göreve gelmesinin ardından İran petrollerini millileştirmişti.

MURSİ İÇİN DE AYNI SON

Son olarak Mısır'da yaşanan darbeye bakıldığında benzer özellikler ihtiva ediyor. Mursi'de ilk olarak David Camp anlaşmasını yok sayarak Mısır petrolleri Mısır halkınındır diyerek İsrail'e bedava petrolü kesmişti.