PKK Lideri Abdullah Öcalan tarafından başlatılan demokratik çözüm sürecinde, en çok gündeme gelen ve tartışılan konulardan biri köye dönüş olurken, hükümet bugüne kadar köye dönüşler için somut adım atmadı. 1990 yılında askerlerce boşaltılan Cilo Dağı eteklerinde, sınır hattındaki Üçkardeşler (Mate), İkiyaka (Sat), Ortakçı (Veregoz) ve Federal Kürdistan Bölgesi sınırındaki Çukurca'ya bağlı Işıklı (Ciyaniş) köyü sakinleri, köye dönüşler için hükümetin adım atmadığını dile getirdi. Çözüm sürecinden etkilenerek Yüksekova'ya bağlı Dostki bölgesinde 19 yıl önce boşaltılan köylerine dönme kararı alan köylüler, köyün içinde 14 yaşındaki Muğdat Çavmak adındaki çocuğun elinde askerlere ait mayının patlaması sonucu yaşamını yitirmesinin ardından köye dönmekten vazgeçmişlerdi. Bazı köylülere ise, "Köye Dönüş Yasası" kapsamında "Köyümüzü örgüt yaktı" belgesi imzalattırıldıktan sonra kısmi para verildiği öğrenildi.
Rahmo Tepesi'ndeki seyyar askeri birliğin çevresinde bulunan, Bostancik (Golord), İkizler (Memişte), Aşağı Tarlacık (Zevesorana Binî),Yukarı Tarlacık (Zevesorana Serî), Taşyazı (Gipe), Köşkönü (Pişkesîr), Gürkavak (Şagolorord), Süretli (Bisitki) köylerine dönüş olmazken, Yeşilce (Mırgı), Pınargözü (Xelkan), İnceyol (Ayîr), Kışlacık (Baştazin) köylerine yakın Tilane Tepesi'nde bahar aylarından beri yeni karakol yapımı devam ediyor. Yine Çayır (Mirgan) köyü üs tepesinde ise sık sık seyyar askeri birlik konumlandırılıyor. Yine Yüksekova'ya bağlı Kendalok ile Çobanpınar (Vargeniman), Güvenli (Şahi) köyü, Astenga Reş alanında 3 karakolun yapımı sürüyor. Bu karakolların bağlantısını sağlamak için dağlardan yeni yollar yapılacağı belirtiliyor. Yüksekova'ya bağlı Büyükçiftlik (Xirvata), Ziniye Ahmedo bölgesinde polis karakolu, Dağlıca'da (Oramar) ise yeni yapılan 3 üs bölgesi ve karakol içindeki binaların güçlendirme çalışmalarının sona erdiği görüldü.
'23 yıldır köyüme giremedim'
1990 yılında askerlerin köylerini boşaltmasıyla 23 yıllık köy özleminin başladığını söyleyen Cilo Dağı eteklerindeki Mate köyü sakini Fehima Terzioğlu, "Mate ve Talane köylerini 23 senedir göremiyorum. Bu bir özlemdir. Bu savaşa yeter denmeli. Gözyaşları kurumuşken, çözüm sürecinde dahi köye giremedim. Şimdi bu saatte de Mate veya Cilo bölgesine girmek demek askerin taraması anlamına gelmektedir. Ben buradan Erdoğan'a sesleniyorum. Allah rızası için savaşta direnme. Kürtlerin kimlik ve dil sorununu çöz ve adım at. Bu kadar kan boşuna akmadı. Gerilla ve bizim gibi annelerimizin bedenlerinde zerre kadar kan kalmışsa dahi bu mücadele devam edecektir. 23 yıl sonra çözüm sürecinde köye giremediysem artık ben köyümü unutmak zorundayım. AKP hükümetinin köye dönüşü kandırmacadır" dedi.
'Saddam yaktığı Kürt köylerini yeniden inşa etti'
1992 yılında Çukurca'ya bağlı Işıklı (Ciyaniş) köyünün boşaltılması üzerine evini terk etmek zorunda kalarak Yüksekova yerleşen Guruşe Özkan ise, artık köyüne dönmek ve köy özlemini dindirmek istediğini dile getirdi. Köyleri boşaltıp şehirlere yerleşenlerin tamamının köyüne geri dönmek istediğini ifade eden Özkan, "Buralarda doğal hayat bir başkadır. Gördüğünüz gibi etrafımız ceviz, meyve ağaçları ve kendiliğinden yetişen çeşitli sebzelerle doludur. Bu köylerin tamamı devletin 1990'lı yıllardaki politikalarının bir ürünüdür. Bu köyleri nasıl yıktıysa yeniden inşa etmelidir. Çözüm sürecinin nerdeyse bir yılını doldurmamıza rağmen Önderliğimizin talep ettiği köye dönüşleri sağlayamadı. Biz hepimiz şehirli olamayız. Biz köylüyüz ve köy yaşamı ile geçimlerimizi sağlıyoruz. Boşalttığı köylerdeki yıllık hasılatlar trilyonları geçiyor. Bu da bölgemizdeki ekonomik felce neden oluyor. Saddam Hüseyin bile yaktığı Kürt köylerini yeniden inşa etmişti. Erdoğan, Saddam kadar da mı olamıyor? Devlet Önderliğimiz ile anlaşsın, Önderliğimiz talimat verirse köyümüze dönmek istiyoruz. Nasıl yakıp yıktıysa, öyle de yeniden inşa etmek zorundadır. AKP barış adı altında Önderliğimize söz vermesine rağmen yine bizi kandırma yoluna gitti. Köye dönme yerine yeni karakollar yaptı. Köye dönüş yerine bölgeye asker ve polis konumlandırdı. AKP kimliğimizi dilimizi tanımak zorundadır. Yoksa Kürt gerillası asla silah bırakmayacaktır" diye konuştu.
'Yüksekova'da köye dönüş gerçekleşmedi'
Köye dönüş projesinin sözde kaldığını söyleyen Av. Nevzat Anuk da, "Köye dönüş projesi kapsamında Danıştay'ın aldığı karar, köyde bir kişi dahi varsa o köy boş değildir. Bu karar nedeniyle köylülerin dönmesini ve köye dönüşleri teşvik edecek ekonomik ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi gerekmektedir. Ancak bu şartlar oluşturulamadı. Çok sayıda köyde bir köy korucusu konumlandırılarak, 'köy boş değil' denilmektedir. Valilikler köye dönüş kapsamındaki briket, demir gibi vesaire ihtiyaçlar için başvuru olmadığını söylüyor. Sonuç olarak 2012 neyse 2013 de öyle. İstisnalar haricinde köye dönüşler olmadı" dedi.
Çözüm süreciyle Yüksekova'ya bağlı 9 köyün sakinlerinin köylerine döndüğü, ancak köylülerin, köylerde altyapı oluşturulmadığı için Sonbahar'da tekrar ilçeye döneceklerini belirtiyor. Köylerine dönen Çayır Mırgan Tuğlu (Haciyan), Toplacı (Zereni), Pagenk (Pagenk), Nerman (Êlê), Kanber (Qember), Yediveren (Kavlegund),Tokağaç (Serangîl), Şemdinli'ye bağlı Yukarı Yiğitler (Nîrkula Serî), Orta Yiğitler (Nîrkula Navî), Aşağı Yiğitler (Nîrkula Jêrî) ve bazı köylerin de bağ bahçelerini toplamak için köylerine döndüğü öğrenildi.
90'lardan bu yana boş olan köyler
YÜKSEKOVA
Erdal (Erdal), Yağmurlu (Werîskê), Bostancık (Gulord), Bozkaya (Avitxêr), Üçkardeş (Zerê), Genişdere (Çemêpan), Ortaklar (Çemêpirêzan), Yerkaya (Xiyarte), Dilekli (Şûke), Dibecik (Biryê), Ünlüce (Şêxmeman), Gürkavak (Şagulord), Ortakçı (Weregoz), İkizler (Memîşte), Govê, Yediveren (Pagenk), Cevizlik (Gundejêr), İkiyaka (Satê), Berkevi (Berkevî), Molayasin, Yukarıköy (Gundê Jorî), Köşkönü (Piştqesrê), Ahırlar (Govanê), Erbaş (Erbaş), Sarıkaya (Serêşkeft), Pınargözü (Xelkan), Yeşilce (Mêrgê), İnceyol (Ayîr), Kışlecik (Baştazin), Pirinçeken (Kinyaniş), Kardeşler (Sevê), Mezrok (Mezrok), Şimte (Şimte), Suretli (Bêsitkê), Taşyazı (Gipe), Yukarı Tarlacık (Zeviyesoran a Jorî), Aşağı Tarlacık (Zeviyesorana Jêrî), Darıca (Serpêl), Yazılı (Talane), Çevrecik (Mate), Toplacı (Zereni), Demirli (Mêdê), Kapalı (Birîxan), Elsan (Alasor), Akçadam (Qesran), Talane, Biryê, Orişe, Akar, Akçaadam (Gesran).
ÇUKURCA
Sarp, Pınarlı, Hırkaş, Kurudere (Marufan), Bircîlan, Kavuşak (Bılican), Siranî, Talısan, Erguş, Gurbe, Helalê, Bıtrot, Carmedan, Şivarezan, Qesran, Gipe, Bemaru, Helbesis, Savaklı (Marunis), Armutlu (Hare), Durak (Çargel), Çiçekli (Bınevşa), Aksu (Bileh), Güngören (Derzengu), Atbaşı (Mafkan), Gundîk, Kurtepe (Gelî Kurtîk), Kınık, Karasu, Cevizli (Guzereş), Mezre, Tuxaba, Kayalık, Zabite, Meşeli, Heset, Yapraklı, Girse, Birîç, Kazan (Tiyar), Güzeldere, Uzundere beldesi (Ertuş), Bulutlu (Birenli), Benekli (Şiridan), Taşlık (Bilate), Serbestan, Işıklı (Jiyaniş), Güngür (Nizar), Ortaköy (Gunde İse), Sere Gîre, Kanîkan, Kavaklı, Sihvîçk, Bî, Tekev (Sereşive), Çayırlı (Erîş), Deştan, Talane (Uçkardeş), Zerene, Rokedim, Avitxir, Nîrîkî, Elsan, Çempan.
ŞEMDİNLİ
Raşîda, Çevre köy (Bayê), Üzümkıran (Di), Meşelik (Herke), Ayranlı (Bedaw), Ormancık (Begalte), Koçyiğit (Qelet), Anadağ (Berûk), Sirmanê, Xûşnawa, Çamlıca (Beşemse), Duve, Bağlıca (Mamreşa), Yukarı Balıklı (Bê Dînar), Nexsa, Mîrova, Aşağı Erdemli (Meleviya Jêri), Günyazı (Pîşqila), Erikli (Baliya Serî), Yaman (Mezri), Öncü, Diravi, Silment.DİHA
Güncelleme Tarihi: 17 Eylül 2013, 11:49
'23 yıldır köyüme giremedim'
Demokratik çözüm sürecinde en fazla gündeme gelen köye dönüşlere ilişkin herhangi somut bir gelişme yaşanmazken, köy yakmaların ve boşaltmaların en yoğun yaşandığı yerlerden olan Hakkari'nin ilçelerinde boşaltılan 137 köyün sakinleri, köylerine dönmek istiyor. Sürecin tıkanma tehlikesinin yanı sıra bölgede yapımına hız verilen askeri karakollar, köye dönmek isteyen yurttaşları endişelendiriyor.
YORUM EKLE
NAMAZ VAKİTLERİ
İMSAK
GÜNEŞ
ÖĞLE
İKİNDİ
AKŞAM
YATSI
SIRADAKİ HABER
